Toprakta eksik olan besin maddelerinin tekrar toprağa verilmesi işlemine gübreleme, bu amaçla kullanılan materyale de gübre denilmektedir. Dikimden itibaren fındık fidanlarının sağlıklı olarak gelişebilmesi, iyi taçlanma gösterebilmesi ve verime yattıktan sonra da kaliteli ürün verebilmesi için fındık yetiştiriciliğinde gübreleme büyük önem taşımaktadır.
GÜBRELEMENİN
ESASLARI
Fındık kökleri ile her
yıl topraktan devamlı besin maddesi almaktadır. Zamanla toprakta besin
maddelerinin tükenmesi ile gelişim bozuklukları ve üründe azalmalar meydana
gelir. Gübrelemeden beklenilen faydanın sağlanması, toprakta hangi besin
maddesinin noksan olduğunun ve noksanlık derecesinin belirlenmesi ile
mümkündür.
Gerek yeni dikim
yapılacak, gerekse de verim çağında olan bahçelerde fındığın normal bir gelişme
gösterebilmesi için ihtiyacı olan besin maddelerinin belirlenmesinde mutlaka
toprak ve yaprak analizlerinin yapılması gerekmektedir. Bahçelere analiz
yapılmadan gübre verildiğinde birçok sakıncalar ortaya çıkmaktadır.
Bahçeye analiz yapılmadan
gübre verildiğinde ortaya çıkan sakıncalar;
-
Gereğinden fazla gübre kullanılabilir. Bu durumda hem ekonomik yönden
çiftçi zarara uğrar, hem de fazla miktarda verilen gübreden dolayı fındıkta
gelişim bozuklukları olur. Ayrıca fazla verilen besin maddesi diğer
elementlerin bitki tarafından alımını da engelleyeceğinden gübrelemeden
beklenilen fayda sağlanamaz.
-
Fındığın ihtiyacı olan miktardan daha az gübre kullanılabilir. Bu
durumda istenilen ürün alınamaz.
-
Kullanılacak gübrenin miktarı
kadar gübrenin çeşidi, uygulama zamanı ve yöntemi de önemlidir. Toprak yapısına
göre yanlış cinste gübre kullanıldığında toprağın fiziksel yapısında bozulmalar
meydana gelir. Örneğin; asit karakterli bir toprağa asit karakterli gübre
verildiğinde toprak daha da asitleşir.
VERİM ÇAĞINDAKİ FINDIK
BAHÇELERİNİN GÜBRELENMESİ
Fındığın normal
gelişebilmesi ve bol ürün verebilmesi topraktan aldığı besin maddeleri ile
mümkün olmaktadır. Bu besin maddelerinden en önemlileri ise azot, fosfor,
potasyum ve kalsiyumdur. Diğer besin maddeleri de fındık için çok önemli olmasına
rağmen bunlar önceki besin maddeleri kadar önemli değildir.
Önemli besin
maddelerinin noksanlık ve fazlalıklarında fındıkta görülen gelişim
bozuklukları, noksanlığında verilmesi gereken gübreler ve uygulama yöntemleri
bir bütünlük içinde ele alınmıştır.
FOSFORLU GÜBRE
UYGULAMA YÖNTEMİ
Fosforlu gübreler,
hareketsiz olmalarına ve güç çözünür olmalarına bağlı olarak toprakta uzun süre
etkisini gösterebildiği için 3 yılda bir
defa Kasım-Şubat ayları arasındaki dönemde yaprak ve toprak analiz
sonuçlarına göre tavsiye edilen miktarlarda kullanılır.
Fosforlu gübreler
ocakların dal iz düşümlerinde ocağın büyüklüğüne göre açılacak olan 16-32 adet ve 15-20 cm. derinlikteki
çukurlara eşit oranda dağıtılarak üzeri toprakla kapatılmak suretiyle
uygulanır. Bu şekildeki uygulama ile gübrenin toprakla temas yüzeyi azaltılır,
elverişsiz hale geçmesi önlenir ve bitki tarafından alınması da
kolaylaştırılmış olur.
POTASYUMLU GÜBRE UYGULAMA YÖNTEMİ
Türkiye toprakları
genel olarak potasyumca zengindir. Potasyum toprak oluşumuna bağlı olarak,
topraktaki kil mineralleri yapısında bolca bulunmaktadır. Ancak toprağın ana materyaline,
toprak oluşum derecesine ve iklime bağlı olarak potasyum yetersizliği
görülebilmektedir.
Karadeniz bölgesi toprakları genellikle potasyum bakımından yeterli
düzeydedir. Ancak analiz sonuçlarına göre ihtiyaç duyulan bahçelere potasyumlu
gübre uygulaması yapılmalıdır.
Potasyum da fosfor
gibi toprakta tutulan bir besin maddesidir. Toprakta tutulmasına, toprağın
reaksiyonu, organik madde miktarı, kil minerallerinin (doğal besin maddesi)
çeşit ve miktarı ile katyon değişim kapasitesinin (mineral maddeleri bünyesinde
tutma) yüksek oluşu gibi faktörler etki yapmaktadır. Bu nedenle potasyumlu
gübreler Kasım-Şubat ayları
arasındaki dönemde fosfor uygulama yönteminde anlatıldığı gibi uygulanmalıdır.
Yine potasyumlu gübre de 3 yılda bir
uygulanmalıdır.
VERİM
ÇAĞINDAKİ FINDIK BAHÇELERİNE VERİLECEK GÜBRELER VE UYGULAMA YÖNTEMLERİ
GÜBRELER |
UYGULAMA ZAMANI |
UYGULAMA YÖNTEMİ |
AZOT
(Kalsiyum Amonyum Nitrat) |
Tavsiye
edilen miktarın yarısı MART'da kalanı ise MAYIS ayı sonunda
verilmeli. |
Dal
uçları altındaki 30-40 cm. genişliğindeki banda serpilip 5-10 cm. toprak
derinliğine karıştırılır. |
FOSFOR |
3 yılda
bir defa KASIM-ŞUBAT ayları arasındaki dönemde verilir. |
Dal
uçları altında 16-32 adet 15-25 cm. derinliğindeki çukurlara eşit olarak
konularak üzeri toprakla kapatılır. |
POTASYUM |
2-3
yılda bir defa KASIM-ŞUBAT ayları arasındaki dönemde verilir. |
Dal
uçları altında 16-32 adet 15-25 cm. derinliğindeki çukurlara eşit olarak
konularak üzeri toprakla kapatılır. Fosforlu gübre ile birlikte verilebilir. |
KİREÇ |
3-5
yılda bir defa KASIM-ARALIK ayları arasındaki dönemde verilir. |
Dal
uçları altındaki 40-50 cm. lik bant şeklindeki halkaya muntazam serpilip 5-10
cm. toprak derinliğine çapalanır. |
AHIR GÜBRESİ |
3-4
yılda bir defa KASIM-MART ayları arasındaki dönemde verilir. |
Ocak
dal altlarındaki 50 cm.lik banda saçılıp 5-10 cm. toprağa karıştırılır. |
MİKRO ELEMENTLER |
Mg, Fe,
Cu, Zn, B, vb, Yapraktan;
MAYIS-TEMMUZ ayları arasında 15-20
gün ara ile 2-3 defa verilir. |
Düşük
konsantrasyonlardaki solüsyonların (%
0,1-1) yapraklarda kuru yer kalmayıncaya kadar püskürtülmesi ile yapılır. Dal
uçları altındaki 30 cm. genişlik, 10 cm. derinlikte band halindeki halkaya
muntazam olarak dağıtılarak toprakla kapatılır. |