Giresun ilimiz de 1 milyon 172 bin dekar alanda ortalama 70 bin ton fındık üretimiyle çoğunlukla Ordu ilimizin ardından üretimde ikinci sırayı almaktadır. Özellikle Giresun tombul denilen fındık türü, kalite açısından en ön sırada gelmekte ve yurt içi ve uluslararası piyasada en çok talep edilen ürün olmaktadır. Bu kadar önemli bir ürünümüz olan fındıkta, sorunlarımız bir türlü bitmiyor. Son yıllarda hastalık ve zararlılar da fındık üretimimizi gittikçe zorlaştırıyor.  

Mevsimsel değişikler; fındıkta külleme, bakteriyel yanıklık, fındık mozaik hastalığı, dal kanseri, kök çürüklükleri, çotanak yanıklıkları ve çürüklükleri gibi önemli hastalıkların daha fazla görülmesine neden olmuştur. Turunçgil uzun antenli böceği, Trabzon ili Maçka ilçesinde görülüyor. Ülkemizdeki tüm fındık alanlarını tehdit ediyor. Fidanları çok kısa sürede, ağaçları ise zaman içinde kurutup deviriyor. Zararlının taşınması halinde tüm turunçgil alanlarını da tehdit ediyor. 68 bitki türüne zarar verebiliyor. Bu zararlıyla mücadele ülkemizde yapılamıyor.

İç ve dış karantinaya tabi tutuluyor. Trabzon’un Maçka ilçesinde imha programı yapılması bekleniyor.

Kahverengi kokarca, Gürcistan sınırında Artvin ilinin Hopa, Kemalpaşa, Borçka ve Arhavi ilçeleri ile Rize ilinin Fındıklı ilçesinde görüldü. Karantinaya tabi bir zararlı türü olması nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bölgede karantina tedbirleri uygulandı. Bu zararlı 300’den fazla bitki türüne zarar verebiliyor. Gürcistan’da fındık bahçelerine verdiği zarar yüzde 75’e kadar ulaştı.

Fındık kurdu ve yeşil kokarcası, fındık alanlarının büyük bölümünde yaygın olarak bulunuyor. Zarara yol açma potansiyeli yüksek. Kültürel mücadeleye dikkat edilmeli.

Kimyasal mücadelesi de mevcut. Uygun ilaçlarla zamanında ve tavsiye edilen dozda mücadele yapılmalıdır.

Ziraat Odaları olarak biz elimizi taşın altına koymaya hazırız. İmha çalışmalarında Tarım ve Orman Bakanlığımız başta olmak üzere, belediyeler, sivil toplum kuruluşlarımız, Oda ve Borsalarımız ve üreticilerimiz hep birlikte hareket etmelidir.

Biz, zamanında gerekli uyarıları yapıyoruz. Konuyla ilgili uyarı ve taleplerimizi Tarım ve Orman Bakanlığımıza ve ilgili yerlere iletiyoruz. Herkes duyarlı bir şekilde hareket etmelidir.

Ülkemiz için büyük önem taşıyan meyveciliğimizin geleceğini düşünmelidir.

Çiftçimiz, artan girdi fiyatları altında ezilmiş durumdadır.

Gübre, ilaç gibi girdilerin fiyatları yükseldi. Sık sık yağış olması da ilaçlama maliyetini artırdı. Gübreden işçiye maliyetler genel olarak arttı. Hastalık ve zararlılar da verimi düşürünce birim başına maliyet daha fazla yükseldi. Kısaca, hastalık ve zararlılar nedeniyle üreticimizin zararı büyüktür. Maliyetlerimiz de artmıştır.

Fındıkta fiyatın tatmin edici olması üreticimiz açısından çok önemlidir. Burada Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) önem taşımaktadır. Serbest piyasa adı altında çalışan tekelci yapı, piyasa üzerinde her türlü baskı ve oyunu oynamakta, fındık fiyatları üzerinde spekülasyon yapmaktadır. Üreticimiz, alıcılar karşısında ekonomik açıdan örgütlü değillerdir. Ürünü piyasadaki talebe göre piyasaya sunamamaktadır. Lisanslı depolar yetersizdir. İşleyen bir ürün ihtisas borsası sistemi yoktur.Üretici borç yükü altında ezilmekte, bir an önce elindeki fındığı ederinden değil de piyasada oluşan fiyata razı olarak satarak borcundan kurtulma yolunu izlemektedir. Bu nedenle üreticinin korunmasının yolu, kesinlikle TMO ya da bir başka müdahale kurumunun piyasada daimi olarak bulunmasından geçer.

Lisanslı depolar da fındık piyasasındaki istikrar açısından önemlidir. Fındık üreticimizin lisanslı depolarla ilgi göstermesi isteniyorsa, bu depoların üreticimize avans vermesi gerekir.

Buna karşın, üreticilerimiz tüccara emanete bıraktıkları fındık karşılığında rahatlıkla avans alabilmekte, gübre, ilaç gibi girdiler için ihtiyaç duydukları parasal kaynağı buradan karşılayabilmektedir. Lisanslı depolara ürün koyan üreticilerimize verilen destek de yetersizdir. Tüccar, nakliye, hamaliye masraflarını da üreticiden talep etmemektedir.

Bu sorunlar çözülürse üreticimiz lisanslı depolara yönelir.Fındık rekoltesinin yüksek gerçekleştiği yıllarda üretilen fındığın tamamının pazarlanmaması ve devir stoku oluşturması da önemli bir sorundur. Geçmişte olduğu gibi TMO’nun alım yaptığı yıllarda fındığı yurt dışında satabilmesi için de yetkilendirilmelidir.

Fındık piyasası spekülasyondan uzak tutulmalıdır. Rekolteyi Bakanlığın yapması kararını kabul eden ihracatçı ve borsaları, sözlerinin arkalarında durmalıdır ve Bakanlık tarafından açıklanacak rekolteyi beklemelidir. Bizler, Ziraat Odaları olarak rekolte konusunda sözümüzün arkasında durduk.

Bugüne kadar ayrı bir rekolte tahmin çalışması yapmadık. Buna karşın İhracatçı Birlikleri, her yıl rekolte tahmininde bulunmaktadır. Buna karşın İhracatçı Birlikleri, her yıl rekolte tahmininde bulunarak rekolteyi kamuoyuna açıklamaktan çekinmemişlerdir. Ancak kendilerine hiç bir yaptırım uygulanmamıştır. En son, ABD’deki Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi’nin (INC) toplantısında, İhracatçı Birlikleri, sözlerinin arkasında durmayarak, ülkemizin fındık rekolte tahminini 775 bin ve 40 bin tonluk stokla 815 bin ton olarak açıklamışlardır.

Şimdi sormak gerekir.

İhracatçı Birlikleri, neye dayanarak, yangından mal kaçırır gibi bu açıklamayı yapmıştır? Tarım ve Orman Bakanlığımızın rekolte tahminini neden beklememişlerdir? Amaç, rekolteyi yüksek gösterip üretici fiyatlarını düşürmektir.

Haksız kazanç elde etmektir. Sömürü düzenini sürdürmektir.

Tarım ve Orman Bakanlığımız olaya müdahil olmalı, üreticimizin haklarını korumalıdır. Rekolte tahminini spekülasyonlara mahal vermeyecek şekilde ilgili tüm kesimlerin katılımıyla deklare etmelidir. Fındık Çalıştayı’nda Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Bekir Pakdemirli, piyasada regülasyonun olmaması durumunda TMO olarak bölge çiftçisinin, insanının ve üreticisinin her zaman yanında olacaklarını açıklamıştır. Biz bu sözün yerine getirileceğine inanıyoruz. Fındık hasadına başlanmadan önce,

Temmuz ayı sonuna kalmadan, üretim maliyetleri de göz önüne alınarak fındık fiyatının belirleneceğini, TMO’nun alacağı fındık miktarının açıklanacağını bekliyoruz.

Zamanında yapılan açıklama, hem üreticiyi hem de fındık piyasasını rahatlatacaktır.

2009 yılında 150 lirayla başlayan, 2013 yılında 160 liraya, 2014 yılında 170 liraya çıkarılan alan bazlı destek, çiftçimizin bahçede kalması ve üretimine devam etmesi açısından çok önemlidir. Alan bazlı destek, fındık fiyatlarının ürün maliyetlerin altında kaldığı yıllarda üretici için can simidi durumundadır.

Bu destek günün şartlarına göre belirlenmeli, artarak devam etmelidir.

Ziraat Odaları olarak amacımız sömürüden uzak, üreticimizin fındığını ederinden sattığı, makul ve istikrarlı bir gelire sahip olmasıdır. Fındıktan üreticimiz, tüccarımız, sanayicimiz, ihracatçımız, esnafımız hemen bütün taraflar çok daha fazla gelir elde edebilir. Yeter ki hakça bir düzen kurulsun, fındıktaki sorunlarımız çözülsün. Bu duygu ve düşüncelerle yaklaşan fındık hasadının başta üreticimiz olmak üzere bütün taraflar açısından bereketli geçmesini diliyorum.